Overprikkeling versus onderprikkeling

Iedereen die maar iets over hooggevoeligheid heeft gelezen kent de gevolgen van overprikkeling: vermoeidheid, leeg gezogen zijn, niets meer kunnen hebben en fysieke symptomen zoals bijvoorbeeld hoofdpijn en spanningsklachten. Dit kan komen door een heftige dag vol gebeurtenissen, veel zintuiglijke prikkels, maar ook door veel te veel nadenken en emoties of chronische stress. Chronische overprikkeling/stress kan leiden tot burn-out, angststoornissen of chronisch vermoeidheidssyndroom. Iemand die hier fantastisch over heeft geschreven is Annek Tol in haar nieuwe boek Hoogsensitivititeit professioneel gezien. Ze beschrijft hier de door haar ontwikkelde Cirkel van Overprikkeling, waar ze fases herkent in de mate van overprikkeling, de bijbehorende fysieke en mentaal-emotionele problemen en de herstelbehoefte.

Maar er is een hele andere kant van hooggevoeligheid, die maar weinig mensen kennen: onderprikkeling. Een klacht die de sensationseekers (prikkelzoekers), de extraverte HSP-ers (30% van de HSP-ers) en de hoogintelligente HSP-ers zeker zullen herkennen.  Er is door, voor en over deze groep mensen in hooggevoeligheidsland minder geschreven dan over de rustzoekers of introverte HSP-ers. Dus ik voel me geroepen om hier verandering in te brengen.

Wat is onderprikkeling?
Onderprikkeling ontstaat door te weinig prikkels: sleur, te veel routine, te weinig uitdaging en vernieuwing. Geen nieuwe voeding, geen nieuwe energie. Ook kan het zijn dat je te weinig bewust bent van de prikkels om je heen, omdat het brein ze als ‘saai’ heeft bestempeld en ze als het ware ‘wegfiltert’.  Ben je extravert? Dan heb je een snellere informatie-opname en daardoor raak je ook sneller verveeld als er geen nieuwe informatie volgt waar je over kan nadenken. Denk maar eens aan een vergadering waar alles in den treure wordt besproken en herhaald zonder dat er actie ondernomen wordt!!!!
Hierdoor wordt je sympathisch zenuwstelsel onvoldoende gestimuleerd. Dat is het deel van je brein dat ervoor zorgt dat je adrenaline wordt aangemaakt en dat je actief wordt.
Het gevolg is dat je aandacht verslapt, je wordt hangerig, dromerig, sloom tot moe, lamlendig, je geluksgevoel neemt af en je wordt down en chagrijnig. Als dit chronisch wordt, dan dreigt een bore-out.

Andere aanpak van symptomen is nodig!
Het vervelende is, dat de symptomen lijken op overprikkeling, uiteindelijk geeft het lichaam bij onderprikkeling ook een stressreactie af. Een hooggevoelig persoon en zijn of haar therapeuten of coaches denken gelijk dat er dan meer rust nodig is…. FOUT! Dat is het ergste wat je kan doen, want daarmee versterk je de symptomen. Je raakt in een negatieve spiraal en dit veroorzaakt veel onnodige stress.
Ik heb diverse mensen bij mij in de praktijk gezien met de diagnose Burn-out, soms al jarenlang in de ziektewet zaten of in de WAO. Allemaal druk bezig met rust nemen, structuur en regelmaat. Want ze waren toch hooggevoelig? Maar inmiddels kampten ze met flinke depressieve dagen.
Als je iets meer kennis hebt over hooggevoeligheid, ervaringsdeskundige bent en bewust bent dat er een grote groep extraverte, prikkelzoekende hooggevoelige personen bestaan, weet je dat het tegenovergestelde waar is.
Ze hebben een bore-out. Er is dan totaal iets anders nodig: activering en belemmeringen die dat in de weg zitten, opruimen. Dit betekent het tij keren, keuzes maken, bewustwording van wat je echt wilt, wat is echt leuk om te doen, variatie in het leven aanbrengen, nieuwe dingen gaan doen, hobby’s oppakken, mensen zien, een ander vak in gaan of een opleiding starten.
Sommige therapeuten prediken dat je dan weer te veel afhankelijk bent van de externe omgeving, dat je te weinig voeding haalt uit jezelf. Hier ben ik het pertinent mee oneens. Door nieuwe dingen te doen die werkelijk bij jou passen, je wezenlijke zelf, geef je jezelf voeding om te reflecteren, nieuwe inzichtgevende zaken te ontdekken, de diepgang in het leven te vinden of je te verdiepen in een onderwerp dat je erg interesseert. Hierdoor ga je intenser genieten van het leven. Dit zijn innerlijke processen die heel belangrijk zijn voor een hooggevoelig persoon en bij de extraverte hooggevoelige personen gaat dit nu eenmaal in interactie met de omgeving en andere mensen. Een valkuil zou wel kunnen zijn dat je te gauw meegaat in de voorstellen en ideeën van andere mensen: “leuk, leuk, leuk”,  en zonder na te denken stort je jezelf er volledig in of te voelen of het echt iets is, wat bij jou past en jou van de juiste voeding voorziet. Dan ben je wel in de valkuil van externe oriëntatie gevallen.

Voeding voor je wezenlijke zelf
Ik zie onderprikkeling als een duidelijk signaal van je lichaam, er is een roep om voeding. Het signaleert dat je wezenlijke zelf niet voldoende tot zijn recht komt. Een cruciaal inzicht voor een juiste aanpak van JOUW hooggevoeligheid!
Op het moment dat je de onderprikkeling de baas bent, komt direct de grootste uitdaging om de hoek kijken: bij al deze nieuwe prikkels wel de balans houden, want overprikkeling dreigt :-). Voor prikkelzoekers en extraverte hooggevoelige personen is balans tussen over- en onderprikkeling het grote toverwoord.

Wil je vaker lezen over hooggevoeligheid? Schrijf je dan in voor mijn blogs & tips

Wil je meer weten over onderprikkeling of overprikkeling? 
Volg dan module 2 van de online training Balans in onder- & overprikkeling. Stap 2 van de complete online training ” In 7 stappen Omgaan met JOUW hooggevoeligheid”.

Of volg de gehele online training “In 7 stappen omgaan met JOUW hooggevoeligheid”