“Mijn vriendin belt en mailt me niet terug en als ze komt is ze te laat. Kennelijk ben ik niet zo belangrijk voor haar als zij voor mij”. “Ik heb een plan geschreven, maar ik durf het niet in te leveren. Ik ben bang dat de verwachtingen hoger liggen dan ik kan waarmaken”. “Als ik mee ga naar een restaurant, en het valt even stil, ben ik me heel erg bewust van mezelf. Ik schaam me en denk dat ik niet interessant ben, ze tot last ben en zij het niet zeggen”. “Ondanks de waardering, ben ik ben bang de volgende keer tekort te schieten, omdat de verwachtingen dan nog hoger zijn”.
Veel hoogsensitieve cliënten en cursisten van mij hebben in hun lijst met drijfveren, waarden gericht op andere mensen. Zoals bevestiging, waardering, goed doen, aardig gevonden worden en erbij horen. Vaak zie ik dat ze zich hier blind op staren en niet meer toe komen aan hun persoonlijke ambities en behoeftes. Vaak is de angst voor afwijzing, veroozaakt door schuld- & schaamtegevoelens groter dan de behoefte aan waardering.

 

Rejection Sensitivity

Als je bovenstaande herkent, heb je kans dat je last hebt van Rejection Sensitivity. Prof. Elke van Hoof heeft dit in haar boek “Hoogsensitief” hernieuwde aandacht gegeven aan dit fenomeen in relatie tot hoogsensitiviteit. Rejection Sensitivity betekent dat continue alarmbellen afgaan bij twee triggers. Als je denkt of het gevoel krijgt dat je er niet bij hoort, niet gewaardeerd wordt, niet aardig wordt gevonden of anders bent. Een andere trigger is de perceptie van falen, door de mand vallen, tekort komen en niet voldoen aan de verwachtingen. Kortom dat je het bijvoorbeeld niet goed doet als kind, werknemer, collega, partner, ouder of vriend(in).
In een gezonde situatie kan je onderscheid maken tussen je beleving en de feitelijke signalen die je krijgt. Bij rejection sensitivity gaat dit niet. Je interpreteert mentaal de signalen als ‘afwijzing’. Fysiek gezien is je zenuwstelsel in een verhoogde staat van paraatheid en is je stress-systeem continue waakzaam en hyperalert op mogelijke afwijzing. Onbewust anticipeer je op dit potentiele gevaar. Energetisch gezien ben je jouw gronding verloren, vertoont je levensstroom energieblokkades en vervloei je met de omgeving.

 

Hoe komt het?

1. Het is bewezen dat (licht) traumatische gebeurtenissen sensitiviteit voor afwijzing versterken. Denk aan pesten, afwijzing door ouders of andere belangrijke relaties of traumatische jeugdgebeurtenissen.
2. Bij HSP heb je een gevoeliger zenuwstelsel die sterk reageert op negatieve en positieve prikkels zoals afwijzing en goedkeuring. Xandra van Hoof beschreef dit uitgebreid in haar artikel “Neurobiologie van HSP” waar ze in gaat op de rol van de Insula, de Amygdala en de Anterior Cingulate Cortex (ACC). Allemaal delen van de hersenen die sterker actief zijn bij hoogsensitieve personen en Rejection Sensitivity verklaren.
3. Self-fulfilling prophecy. Als je afwijzing verwacht is het niet makkelijk je veilig te voelen in contact met anderen. Het lukt je niet om de signalen een andere betekenis te geven. Terwijl de ander een geheel andere intentie heeft. Of een afweging heeft gemaakt om tot een beslissing te komen die niets met jou te maken heeft.
4. Diepgaande informatieverwerking. Je verwerkt de zintuiglijke informatie op een diepgaandere manier en verbindt alles met alles. Je trekt soms conclusies die los staan van de feitelijke gebeurtenis.
5. In de schoenen van de ander staan: namens de ander denken en namens de ander invulling geven aan signalen. Zonder dat je dit bespreekt, vraagt of nagaat of je conclusies wel kloppen.

 

Wat zijn de gevolgen?

Je belandt in een emotionele loop. Je voelt bij voorbaat schuld- & schaamtegevoelens. Die triggeren de angst voor afwijzing. Dit geeft veel zorgen: je werkt als dan…, had ik maar scenario’s in je hoofd uit om afwijzing te voorkomen. Vervolgens reageer je teleurgesteld, boos of agressief. Je gedrag triggert nog meer schuld- & schaamtegevoelens. Je bent gevangene van je emoties en gedachten.

Je hebt een sterke neiging tot pleasen of toont een overmatige zorgzaamheid. Om te zorgen dat de ander tevreden blijft. Je gaat over je grenzen, je zelfzorg komt in het geding.

Je ontwijkt sociale (nieuwe) situaties. Door niet naar dat feestje te gaan, ontloop je het gevaar van afwijzing en schaamtegevoelens. Je gunt jezelf geen nieuwe positieve leerervaringen.

Je hebt een grote prestatiedrang en perfectionisme. Jij gaat voor de 10, maar je blijft bewust van de onvolkomenheden. Complimenten voor een 8 geloof je niet. Je hebt geen reële verwachtingen van je prestaties en je gunt je zelf geen tijd en ruimte om te leren van je fouten.

Keuzes van anderen zie je als gebrek aan attentheid en zorgzaamheid of een negatieve beoordeling van jou als persoon. Daarmee geef je geen ruimte aan de achtergronden, meningen, beweegredenen, gebeurtenissen & intenties van anderen. En beoordeel je zelf andere mensen in sterke mate.

Wat kan je er aan doen?

In een volgende blog geef ik 10 tips om als HSP om te gaan met Rejection Sensitivity, zodat je vaker een ‘schijt-aan-de-wereld mindset’ krijgt.

 

Saskia Klaaysen, januari 2018

 

Of wil jij meer?

Kijk dan bij mijn complete online HSP training “In 7 stappen Omgaan met JOUW hooggevoeligheid”

Of gaat jouw voorkeur uit naar live HSP trainingen?