hsptraining.nl

Online trainingen over hooggevoeligheid

HSP & Onderprikkeling, hoe kom je ervan af? (deel 2)

door

HSP en onderprikkeling

 

 

 

 

 

 

 

Deel 2: “Dit duurt al veel te lang…. zucht“

Geen zin, down, moe, lamlendig, chagrijnig, sleur, routine, je mist iets, maar je komt er niet uit wat. Je denkt misschien dat je rust nodig hebt, omdat je denkt dat je overprikkeld/oververmoeid bent, maar dat helpt niet… Mogelijk ben je dan een onderprikkelde HSP-er.

Al eerder schreef ik een blog over onderprikkeling en een blog over het fundament van onderprikkeling in je jeugd. In deze blog ga ik in op de 2e fase waarin er sprake is van langdurige onderprikkeling.

Langdurige onderprikkeling is een onderhuidse stroom, het sluipt heel ongemerkt je leven in. Je hebt het meestal niet direct door omdat de oorzaak je gehele levensstijl is: het werk/je opleiding, je gezondheid, je relaties & contacten en je eigen gedrag. Wat gebeurt er?

Mijn werk of opleiding is zo saai….

Ken je dat? Je hebt een baan (of opleiding) die je niet (meer) uitdaagt, er wordt geen appèl gedaan op jouw creatieve denken. Er is geen mogelijkheid tot intellectuele uitdaging of specialisatie. Je doet werk waar je jouw ei niet (meer) in kwijt kunt. Of je werkt onder je niveau, doet te eenzijdig werk waar te weinig zintuigen worden geprikkeld. Er is domweg te weinig afwisseling, of je bent te veel bezig met (bijkomende) details i.p.v. hoofdlijnen.
Als je dit herkent dan is het hoog tijd voor een nieuwe baan, een eigen onderneming, een andere omgeving, meer uitdaging of het opzetten van iets nieuws, zoals het starten van een interessant project! En wat denk je van een nieuwe opleiding of cursus? Een leven lang leren scheelt veel!

Ik ben chronisch ziek …..

Een onderschatte factor is je gezondheid. Ben je (chronisch) ziek? Heb je een fysieke beperking door b.v. hernia of psychische aandoeningen als burn-out? Onderprikkeling kan ontstaan door zowel fysieke als psychische aandoeningen. Je ‘moet’ verplicht rust houden of je bant allerlei extra activiteiten te veel uit, uit angst dat je overprikkeld raakt.
Tijd om de focus te verleggen… wat kan nog wel? Wat kan liggend? Kan je een korte activiteit ondernemen? Online cursus volgen? Even naar buiten? Hoe breng je afwisseling tussen de rustperiodes door. Welk zintuig wil je het liefst prikkelen? En kan je nog een andere complementaire behandeling overwegen die aanvullend is op wat je nu krijgt?

Mijn relaties & contacten zijn zo voorspelbaar geworden …..


Langdurige vriendschappen en relaties zijn dierbaar voor de meeste mensen, maar kunnen daardoor te voorspelbaar zijn. Diversiteit in je vriendschappen is een noodzaak als je gevoelig bent voor onderprikkeling: met de ene persoon kan je goed lachen, met de ander een avondje doorzakken, met weer een ander sporten en weer een ander houdt weer van diepgaande gesprekken tijdens een lange wandeling in de natuur. Continue dezelfde vriendin zien, dezelfde verhalen horen en dezelfde activiteiten doen, ondanks dat het een lieverd is, kan het toch heel saai worden. En op den duur energie kosten. Je vindt de full package meestal niet bij 1 persoon.

Ook kan het zijn dat een vriend of vriendin bij je past in een bepaalde periode in je leven. Soms is afscheid onontkoombaar. Of heb je juist een kleine sociale kring en is er uitbreiding nodig?
Heb jij vrienden die jou niet voeden? Die vaak alleen hun problemen bij jou komen delen of goed jouw hulp kunnen gebruiken? Want jij begrijpt ze altijd zo goed? Dan is het tijd om te heroverwegen of deze vriendschap nog bij je past en of je nog in een gelijkwaardige vriendschap bevind.

Ook langdurige relatieproblemen of voor jou saaie relaties kunnen funest zijn. Je raakt letterlijk uitgekeken op je partner. Dat verklaart dat sommige HSP-ers moeite hebben met langdurige relaties of vriendschappen. Het vinden van een eigen vorm belangrijk.

Ik heb nooit tijd om iets leuks te doen…. 

Denk je ook zo vaak.. ik zou eigenlijk wel eens willen leren houtbewerken, of eigenlijk eens tijd maken om te schilderen of vaker te sporten, me eens goed te verdiepen in de mogelijkheden van mijn nieuwe camera of dat ene onderwerp eens uit te diepen?
Dus je denkt aan wat je wilt…maar je blijft het negeren en doet niets met je ideeën?
Geef je al je aandacht aan anderen, je werk, je gezin, de opvoeding van de kinderen? Heb je geen hobby’s of doe je al te lang dezelfde activiteiten zonder verdieping?
Bij onderprikkeling is het belangrijk dat je ook je eigen behoeftes en verlangens kent. En dat er plaats blijft om meerdere verschillende dingen te doen. Dus niet of…of (“Ik kan niet kiezen!!!”). Maar en…en. Wie heeft ooit gezegd dat je moet kiezen en nooit mag wisselen van belangstelling, sport of hobby? En wat maakt dat jij prioriteit geeft aan de ander? Een typische HSP valkuil.

Ik denk dat ik het niet waard ben, niet kan of ik durf het niet…..


De meest lastige factor bij lange termijn onderprikkeling is je zelfbeeld en je gedrag. Belemmer en begrens jij jezelf? Laat jij de onderwaardering van jezelf of de angst om te falen boven het verlangen regeren? Realiseer je dat je daarom de afwisseling vermijdt, terwijl dat juist heel gezond voor je is en energie geeft. Je kan onderprikkeld raken doordat je continue denkt dat je iets niet kan of niet durft en dus niet doet. Mogelijk ben jij juist wel bang voor de zichtbaarheid en het succes en start je niet met je onderneming! Het is heel gemakkelijk om te denken dat je toch niet voldoet aan al die competenties in die nieuwe aantrekkelijke baan. Een excuus vinden om niet te starten met die sporttraining omdat je jezelf een lelijke eendje vindt. Of je hebt last van onderprestatie bij hoogbegaafdheid. Je mist zingeving in het leven of in de activiteiten die je doet, waardoor je tot niets komt.. Dit onderwerp geeft vaak overprikkeling door al het gepieker en angstige gedachten, die daarna geruisloos eindigt in de stress van onderprikkeling. EN het is juist DE UITDAGING om dit patroon te doorbreken. En dat komt goed uit, want onderprikkelde HSP-ers zijn dol op uitdagingen!

Misschien ben je ook geïnteresseerd in de
Online GRATIS minitraining JOUW hooggevoeligheid 4-daagse 

Gratis minicursus JOUW hooggevoeligheid 4-daagse

HSP & Onderprikkeling, hoe kom je ervan af?

door

HSP & Onderprikkeling

 De 5 fases van onderprikkeling

Geen zin, down, moe, lamlendig, chagrijnig, sleur, routine, je mist iets, maar je komt er niet uit wat. Je denkt misschien dat je rust nodig hebt, omdat je denkt dat je overprikkeld/oververmoeid bent, maar dat helpt niet…  Mogelijk ben je dan een onderprikkelde HSP-er. Al eerder schreef ik de blog “Onderprikkeling bij HSP, een slecht herkend probleem.” Onderprikkeling signaleert de wezenlijke behoefte, het antwoord op alle stress, lamlendigheid en downheid”.

Naar aanleiding van deze blog kreeg ik soms de reactie: “Goh je kan overal wel een probleem van maken! Simpel, ga gewoon iets anders doen, duhh!”
Mijn reactie is dan: was het maar zo simpel! Onderprikkeling is net zo vervelend als overprikkeling. Je raakt uit balans. Vaak is de onderprikkeling niet zomaar ontstaan, net als overprikkeling.
Geïnspireerd door Annek Tol en haar Cirkel van Overprikkeling, heb ik fases & oorzaken opgesteld die ik zie bij mentaal-emotionele onderprikkeling bij HSP. Ik gebruik hierbij de metafoor van een leeggelopen fles.

In 5 blogs leg ik de 5 fases van de leeglopende fles uit:

  1. Onderprikkeling ontstaan in de jeugd
  2. Lange termijn onderprikkeling
  3. Tijdelijke onderprikkeling
  4. Korte termijn onderprikkeling
  5. Dagelijkse onderprikkeling

Onderprikkeling-2

Het is belangrijk om te bepalen in welke fase jouw onderprikkeling is ontstaan, zodat je het juiste kan doen om anders te gaan denken of ander gedrag te vertonen waardoor je lekkerder in je vel gaat zitten. Deze blog gaat in op het fundament van jouw onderprikkeling: Jouw jeugd.

Waarom de jeugd?

In je vroege jeugd ontstaan een set fundamentele waarden die je zijn aangeleerd, maar jou nu niet meer helpen bij het bestrijden of voorkomen van je onderprikkeling. Bijvoorbeeld voldoen aan verwachtingen, veiligheid, zekerheid, presteren en waardering.

Welk type jeugd kan onderprikkelend zijn?

Had jij een jeugd die zich tekende door structuur, routine, tijdschema’s, rust, reinheid en regelmaat? Was er weinig afwisseling in de dagen, kreeg je weinig stimulans en uitdaging van je ouders? Waren er vaste herhalende patronen in bijvoorbeeld de activiteiten die het gezin ondernam? Of deed jij te lang een hobby/sport waar je hart niet lag, maar bleef je dat doen, omdat de anderen dat ook deden of om je ouders een plezier te doen?
Was er bij jou thuis veel aandacht voor hoe het “hoort en hoe het moet”? Waren je ouders of familie gericht op veiligheid, zekerheid, presteren? Vertoonden ze risicomijdend gedrag?
De kans op onderprikkeling is dan groot!

Hoe ging jij er als kind mee om?

Je ging mogelijk je eigen creativiteit inzetten om voldoende prikkels te vinden, veel fantaseren, verhalen maken, de boeken in duiken of juist gevaar en uitdaging opzoeken, nieuwe dingen uitproberen, je zintuigen optimaal benutten. En misschien vonden je ouders dit eng, raar of ‘niet normaal’, of wisten ze zich er geen raad mee omdat het afweek van de norm of hoe ze zelf zijn? Je ouders remden je af of stimuleerde je niet in je ontwikkeling met liefdevolle goed bedoelde adviezen: “ niet doen, pas op, zou je dat nu wel doen, is dat wel verstandig, stel niet zo moeilijke vragen, wat vergezocht, ga maar iets anders doen, doe eens rustig, droom niet zo, doe beter je best en dat kan je niet”.  Allemaal van die uitspraken met de intentie om jou te willen behoeden.
En stel je eens voor dat je een introverte rustzoekende ouder hebt en jij een extravert sensationseeker HSP-er bent? Twee HSP-ers met twee totaal uiteenlopende behoeftes.

Welke strategie koos jij als kind?

Hieronder lees je 4 voorbeelden die ik vaak tegen kom in mijn coachingspraktijk, als HSP-ers last hebben van onderprikkeling.

1. Aanpassingsgedrag
Je hebt een veilige basis mee gekregen, maar je ging vanuit je hooggevoeligheid aangepast gedrag vertonen om te voldoen aan de verwachtingen van je omgeving. Dus je ging misschien nog harder je best doen om succesvol te zijn in de ogen van je omgeving, je ging nog beter je best doen in hoe het hoort. Je ging ongemerkt steeds meer op in misschien wel de massa. Dan was je omgeving blij en was je voelbrein ook blij met de waardering die volgde. Ik heb wel eens tegen een client gezegd: jij bent een parkiet en probeert steeds een grijze muizenpak aan te doen. Maarja, die veren piepen er af en toe tussen uit :-).

2. Tegendraads gedrag
Je kan ook recalcitrant, dwars gedrag gaan vertonen, omdat je aan alles voelde dat je iets heel anders wilde doen “Ik doe het zelf wel! Ik doe het lekker toch!”. Het gevolg kan zijn geweest dat dit gedrag steeds werd afgekeurd door ouders en andere gezaghebbers zoals docenten. Waarbij ongemerkt je zelfvertrouwen afbrokkelde en gedachten en overtuigingen ontstaan zoals “Ik kan het niet”, “Ik ben een outcast”, “Ik hoor er niet bij”, “Ik doe alles fout”, “Ik deug niet”.

3. Prestatiegedrag
Een andere strategie is nog harder je best doen, het uiterste uit jezelf te halen, zelf doelen gaan stellen omdat je dan tijdelijk jezelf goed kon uitdagen en resultaten boekte. Je kon laten zien dat je iets kon, ondanks dat je ‘anders’ deed. Het zorgde ervoor dat je erbij hoorde. Je werd daarmee succesvol, resultaatgericht en kreeg perfectionistisch gedrag.

4. Dromerig gedrag
Van de buitenwereld hoefde je geen stimulans, uitdaging en motivatie te verwachten. Je zintuigen werden onvoldoende geprikkeld. Dus zocht je het alternatief intern op. Droomde je in je hoofd weg, een fantasiewereld of in scenario’s hoe het zou zijn als… Je beleefde de prikkels intern en dat zorgde voor intense diepgaande ervaringen. In de buitenwereld kwam er echter weinig uit je handen (je had het immers in je hoofd veel leuker).

 

Wat zijn de gevolgen als volwassene?

Als volwassene, kan het lastiger zijn om vernieuwing in het leven toe te laten door je aanpassingsgedrag: wel willen, maar niet durven of denken dat het toch niet lukt, niet kan, niet hoort of niet mag. Hierbij kan je een passieve gedragsstrategie ontwikkelen. Vaak ben je als volwassene dan onzeker, twijfel je veel over je keuzes en ben je geneigd te kijken naar een ander. Je eigen onderprikkeling los je niet op, omdat je zelf een vermijdende strategie hebt geleerd: iets niet doen wat je stiekem wel graag wilt doen. Dit doe je uit angst om anders te zijn en risico’s te lopen of omdat het niet zo hoort.

Het kan moeilijk zijn om op je eigen benen te staan, het stuur van je eigen leven in handen te nemen. Je kan een negatieve eigenwaarde hebben gekregen door alle afkeuring. Daardoor ben je geneigd om veel goedkeuring, advies en bevestiging van je omgeving te vragen. Het kan tot onderprestatie leiden. Een actievere gedragsstrategie leren, brengt vaak snel verbetering.

Wat ik ook vaak zie, is onderprikkelde HSP-ers die juist keihard werken, een voorbeeld zijn voor anderen, succesvol zijn in hun werk of ondernemerschap. Dat zijn mensen die volgens maatschappelijke normen en de normen van hun ouders en familie ‘geslaagd’ zijn. Ze hebben zich aangepast aan “hoe het hoort en wat men verwacht”. Maar in hun hart zijn ze helemaal niet blij met wat ze doen, en ze raken ondertussen opgebrand  door de onderprikkeling. Hun aanpassingsgedrag is een succes voor de maatschappij en de omgeving. Deze HSP-ers denken dat ze alleen geslaagd zijn bij dit succes. Zij zijn hun rol of bedrijf geworden. Daarnaast is er een leeg niets, een zwart gat van het onbekende, wat hen angst aanjaagt.

Bij de dromerige types komt er niets uit de handen. In je hoofd heb je het al tien keer beleefd en daar is het veel spannender en leuker geweest. Of je vervalt in tig als-dan scenario’s en komt niet meer tot een daadkrachtig gevoel. Je gaat niet over tot actie en blijft twijfelen en dan nog:  Je hebt het al meegemaakt en dus hoef je niets meer te doen in de ‘echte’ wereld. Dat kan alleen maar tegenvallen of fout gaan.

Wat heb je te doen?

Dit zijn enkele voorbeelden hoe onderprikkeling in je fundament van je jeugd ontstaat. Je onderdrukt een deel van wie je in essentie bent en leeft de waarden van de omgeving waar je in bent opgegroeid. Tijd om je hier bewust van te zijn en te bepalen welke waarden JIJ belangrijk vindt. Hoe wil jij je leven leven? Wat werkt voor jou? Ongetwijfeld zijn dat waarden als vrijheid, plezier, diversiteit & uitdaging! En werk aan datgene wat je belemmert om hier vol voor te gaan. Zorg voor de juiste omgeving, bijbehorend gedrag, leer de juiste vaardigheden, treedt uit je comfortzone, overtuig jezelf, wees jezelf!

 

Misschien ben je ook geïnteresseerd in de
Online GRATIS minitraining JOUW hooggevoeligheid 4-daagse 

Gratis minicursus JOUW hooggevoeligheid 4-daagse

Sensorische gevoeligheid bij HSP is een bron vol potentie

door

Omgaan met hooggevoeligheid, sensorische gevoeligheid

Sensorische gevoeligheid bij hooggevoeligheid
Gevoelig voor geluid, licht, tast/beweging, geur en reuk. Iedere HSP-er kent in meer of mindere mate een gevoeligheid van een bepaald zintuig. Dat is namelijk één van de vier kenmerken van hooggevoeligheid. Vaak lees je de negatieve kanten, de last. Jammer, want je zintuigen zijn een schatkist. Ze bieden je informatie en een bron vol potentie om actief om te gaan met sensorische onder- of overprikkeling! Ook is het een belangrijk middel om je intuïtie actief te raadplegen. Je kan je sensorische gevoeligheid VOOR je laten werken. In deze blog geef ik uitleg over de omgang met over- en onderprikkeling.

Voorkeurszintuigen: wanneer VIP prikkel en wanneer SAAIE prikkel?
Ieder mens heeft één of meerdere voorkeurszintuigen. Dit is een zintuig waar de prikkels door je brein sneller als een V.I.P. prikkel gezien worden. Deze prikkels worden snel tot je brein toegelaten. Dit zintuig gebruik je bewust en onbewust sneller. Een zintuiglijke voorkeur kan je bijvoorbeeld merken aan je eigen gedrag. Als je een beslissing wilt nemen en je hebt een visuele voorkeur, dan wil je het graag duidelijk voor je zien. Het is dan fijn om een product of persoon even te zien, of een situatie uit te tekenen of een schema ter onderbouwing te maken, een filmpje of website te zien. Visuele prikkels merk je dan sneller op. Een persoon die meer auditief is ingesteld, wil graag even praten over zijn opties, klankborden of iemand horen spreken. Al pratende ontdekt hij dan wat het beste klinkt. Een persoon met een gevoelsvoorkeur wil het kunnen aanraken, doorvoelen of een Ja of Nee gevoel bij krijgen. Vaak zie je dan dat andere zintuigen hierbij ondersteunend/voedend zijn.

Prikkels van een ander zintuig of veel van dezelfde prikkels ziet je brein sneller als SAAIE prikkel en filtert dit ijverig weg en komt het niet veel dieper het brein in. Bijvoorbeeld een vergadering waar je leidinggevende veel spreekt en daarna collega’s langdurig vragen stellen. Als je minder auditief bent ingesteld, dut je sneller in en dwaal je af.  Daar kan je niets aan doen, zo werkt je brein nu eenmaal. Neemt niet weg, dat het vreselijk lastig kan zijn. Zeker als jullie belangrijke zaken bespreken of als jij een beslissing moet nemen of je mening wil geven.

Sensorische over- & onderprikkeling
Het vervelende is dat je door sensorische gevoeligheid sneller over- of onderprikkeld bent. Dus je wordt moe, chagrijnig, je concentratie neemt af of je wordt dromerig, sloom en futloos. Het gaat in ieder geval ten koste van je energie en vitaliteit.

Kan je jouw sensorische gevoeligheid ook voor je laten werken? JA DAT KAN!
Het kalmeren van visuele prikkels kan uiteraard met gedimd licht, rustig ogende ruimtes, een ontspannende oogoefening of simpel je ogen even sluiten of een zonnebril. Tijdens zo’n vergadering kan je jezelf activeren door met bijvoorbeeld een pen of stressbal in je handen te spelen (activering tast), of lekker wat tekenen in de kantlijnen (activering visuele zintuigen).

En hoe benut ik mijn zintuigen?
Ter illustratie zal ik hieronder 2 voorbeelden geven.
In de meivakantie zijn we naar Barcelona geweest en uiteraard bezochten wij de Sagrada Familia, de enorme Kathedraal die Gaudi heeft ontworpen en nog steeds in aanbouw is. Het is DE topattractie van Barcelona dus iedere toerist gaat daar heen.  Je raadt het al: veel mensen, veel te zien, te ervaren en veel geluid. Ik kan overprikkeld raken door mensen die me voor de voeten lopen, jengelende kinderen, de gezichtsuitdrukkingen van al die mensen, halve gesprekken die je hoort in allerlei talen, het orgel dat begint te spelen, de energie die iedereen om zich heen heeft hangen, de energie van het pand, alle details die er te zien zijn en te zorgen dat ik mijn eigen kinderen en man niet uit het oog verlies. Dit keer had ik het voornemen om actief te gaan werken met mijn visuele voorkeur. Ik wilde niet overprikkeld raken. Ik heb me continue gefocust op het lichtspel van de prachtige kleuren, symbolen, vormen, de sprookjesachtige sfeer. Ik bleef met mijn hoofd in mijn nek naar boven kijken. Daardoor kalmeerde ik mijn zintuigen en bleef ik ondanks alle drukte heel ontspannen en onder de indruk. Ik ging niet op in al die mensen om mij heen en kon goed in mijn eigen positieve ervaring blijven.

Een ander voorbeeld is dat ik vandaag moest studeren voor een theoretisch examen. Continue dezelfde visuele stof herhalen en inprenten en reproduceren…saaaaaai! Ik dut dan snel in, wordt sloom en dwaal regelmatig af naar andere plannen die ik heb. Niet handig want ik wil graag dat diploma halen. Ik heb gebruik gemaakt van mijn andere voorkeurszintuig: het voelen. Ik zorgde steeds dat ik wat te drinken had en krakerig eten in mijn mond, zodat ik mezelf activeerde met het kauwen, voelen van de structuren in mijn mond en proeven. Daarbij bleef ik alert en veel langer geconcentreerd. Nu nog zorgen dat het wel gezond eten is :-), want anders ben ik in no-time overprikkeld door de suikers.

Kortom, je kan heel actief omgaan met je over- en onderprikkeling. Bij overprikkeling is het zaak je zintuigen te kalmeren en bij onderprikkeling dien je jouw zintuigen te activeren . Kalmeren kan bijvoorbeeld door te herhalen, te vertragen en te focussen op 1 langdurige activiteit. Activeren kan juist door veel variatie, nieuwe dingen en kortdurende activiteiten (Monique Thoonsen en Carmen Lamp, 2015). Dit kan je per zintuig aanpakken. En mijn ervaring bij hooggevoeligheid is dat het fijn is om te beginnen met je voorkeurszintuigen te kalmeren of te activeren. Hier ligt een schat aan potentie om beter om te leren gaan met je sensorische gevoeligheid.

En zeg nu zelf dat ziet er toch goed uit, het klinkt goed EN het voelt goed!

Wil je meer weten over sensorische gevoeligheid?

Volg dan module 3 Omgaan met sensorische gevoeligheid, van de training “In 7 stappen Omgaan met JOUW hooggevoeligheid”

Module 3 Omgaan met JOUW hooggevoeligheid, de zintuigen

Misschien ben je ook geïnteresseerd in de
Online GRATIS minitraining JOUW hooggevoeligheid 4-daagse 

 

Gratis minicursus JOUW hooggevoeligheid 4-daagse

Of wil jij meer?
Ben je vaak moe, houd je te veel rekening met anderen ten kostte van jezelf? Twijfel je veel en blijf je maar in scenario’s denken? Heb je regelmatig wisselende stemmingen? Ben je ook gevoelig voor sfeer & energie?  Wil jij weten en leren wat je daar allemaal aan kan doen? Zodat je meer energie hebt en meer blijheid in je leven ervaart?
Kijk dan bij mijn complete online training
In 7 stappen Omgaan met JOUW hooggevoeligheid, voor meer blijheid & energie

PromotieHSPtraining klein