Denken Archieven - hsptraining.nl

Denken…denken…denken. Het grootste probleem bij onderprikkeling

18 mei, 2020 door Saskia

Denken onderprikkeling hoogsensitieve high sensationseekers

Wist jij dat een kwart van de HSP en een derde van de hoogsensitieve HSS onderprikkeld rond loopt op het werk? Dit bleek uit mijn grootschalig onderzoek in 2018.

Moetjes & onderprikkeling

Het grootste deel van deze groep heeft het heel druk met van alles en nog wat, maar vooral met ‘moetjes’. De dingen die jou eigenlijk al lang geen blijheid, voldoening of zingeving geven. Taken die geen uitdaging bieden, waar jij je creativiteit niet meer in kwijt kan. Activiteiten waar je hart eigenlijk helemaal niet ligt. Of het zijn taken die routine zijn geworden, of projecten die je voor de tweede of misschien wel een derde keer uitvoert. Als adviseur kon ik daar helemaal op leeg lopen.

Misschien herken je het wel dat al die dingen die moeten onbewust je agenda volledig hebben overgenomen. Het is lastig te doorbreken. Misschien omdat jij ergens heel goed in bent en het onbewust tot je takenpakket is gaan behoren, of omdat jij je snel verantwoordelijk voelt voor het collectieve belang of omdat je een (misplaatste) loyaliteit ervaart naar je werkgever. Veel hoogsensitieve mensen ervaren stress die ze als overprikkeling labelen. Wat de reden ook is, als je zo rondloopt ben je onderprikkeld en geeft je werk jou geen energie. Sterker nog je kan heel veel stress ervaren, want je hebt het wel druk, maar niet met voedende energie gevende activiteiten.

Onder- en overprikkeling zijn stress. De symptomen zijn dus hetzelfde: vermoeidheid, piekeren, kort lontje, nergens meer zin in hebben, niet weten waar je behoefte aan hebt en sneller emotioneel.

Heb jij ook een passieve strategie?

Helaas heeft het merendeel een hele passieve strategie om dit patroon te doorbreken. Ze gaan lamlendig hangen, hebben veel zelfverwijten en zelfkritiek en voelen geen motivatie om iets te gaan doen. De meest actieve strategie is om na te gaan denken hoe de situatie te gaan veranderen. Dat resulteert vaak in tig plannen en ideeën, maar veel gaan niet over tot uitvoering. Want een hoogsensitief brein is steengoed in het bedenken van risico’s, kansen en mogelijkheden. Daar ben je dan wel een tijdje zoet mee. Daarnaast neemt het brein ook het perspectief in van anderen en is er namens de ander altijd wel een reden te verzinnen, waarom het nu niet het juiste moment is om in te grijpen. De werkelijke reden is vaak angst. Angst om niet het goede te doen.

Je brein maakt het je ook niet gemakkelijker. Bij onderprikkeling of verveling is het Default Mode Netwerk in je brein actiever. Dit is het netwerk dat nadenkt of je het goede doet, het perspectief in neemt van de ander, die je autobiografisch geheugen vult en nadenkt over de toekomst. Je executieve functies nemen af. Dus je doe-kracht, plannings- en organisatievermogen nemen dus af. Terwijl de grootste oplossing voor onderprikkeling is: keuzes maken en DOEN. Alleen zo kan je ervaren wat je energie geeft.

Wil je meer weten?

Wil je meer weten over wat onderprikkeling is, hoe het ontstaat, hoe je een burn-out of bore-out krijgt en vooral wat je kan doen om onderprikkeling te voorkomen of te doorbreken? Doe dan mee met de twee online Masterclasses Onderprikkeling. In deel 1 leg ik uit wat onderprikkeling is, hoe het ontstaat, wat het verschil is tussen een burn-out en bore-out en in deel 2 leg ik uit wat je er tegen kan doen. Een ticket voor 2 x 1,5 uur kost 50 euro. Je ontvangt de ochtend erna een video opname en je hebt de mogelijkheid om nog vragen te stellen.

De hang naar zekerheid als gevangenis voor het potentieel van een hoogsensitief persoon

5 september, 2018 door Saskia

“Ik voel dat ik meer met mijn handen en hart wil doen, maar ik blijf hangen in de baan waar ik alleen met mijn hoofd werk”, “Ik wil dit contract niet tekenen, mijn adviseurs raden het ook af en toch heb ik het maar gedaan”, “Alles in mijn lijf schreeuwt STOP ermee, maar ik durf geen ander werk te zoeken, ik heb het toch best goed?” “Ik kan het mijn gezin niet aan doen om voor mezelf te beginnen, dus ik blijf in een baan die me leegzuigt”, “Ik word letterlijk ziek van de giftige werksfeer in mijn werkomgeving, maar weet niet wat ik anders kan doen dan negeren en doorgaan”

Herkenbaar?

Vastgelopen hoogsensitieve werknemers bevinden zich vaak in bovenstaande situaties. Wil je goed omgaan met je hoogsensitieve aard, dan hoort daar een gezonde levenstijl bij. Waaronder een functie, werkzaamheden en een werkomgeving die goed bij je passen. Het leuke is dat een hoogsensitief persoon van nature heel goed ziet, weet en ervaart wat een fijne baan en omgeving is. Bij het eerste kennismakingsgesprek is dat vaak al duidelijk.

Als je als hoogsensitief persoon vastloopt in het werk, dan kom je vroeg of laat voor belangrijke keuzes in je werk en carrière te staan. Regelmatig tref ik HSP die het veel te ver hebben laten komen en in een burn-out of bore-out zijn geraakt. Ze gaan onderuit van een verziekte werksfeer, of chronische stress van de overprikkeling of onderprikkeling. Weer anderen zijn al herstellende.

Dilemma bij HSP: Zekerheid of Gezondheid/welzijn?

Bij allen duikt in de coaching vervolgens een onvermijdelijk groot dilemma op: je ziet in dat de huidige situatie ongezond is, maar de veranderingen die op stapel staan, zijn te eng. Veel HSP zijn in deze situaties vermijdend van aard. Meer dan een niet hoogsensitief persoon.
Zeg jij ook altijd ‘niet te weten’ wat je wil? Het bijzondere is dat als je echt eerlijk naar jezelf en anderen bent, je echt wel weet wat je zou willen. Maar je hebt bij voorbaat die keuze geparkeerd of afgewezen. Het verlangen naar dat eigen bedrijf, die andere functie, die loopbaanswich wordt niet daadwerkelijk overwogen. De oorzaak is vaak de hang naar zekerheid, loyaliteit en veiligheid, terwijl je lichaam totaal andere signalen geeft. Waarschijnlijk ben je ook een kei in het vermijden van het ongemakkelijke, spannende gevoel dat hoort bij nieuwe dingen leren, keuzes maken, uitspreken waar je werkelijke behoeftes en verlangens liggen en van ‘iets anders’ gaan doen. En als je keuzes bij voorbaat vermijdt, kun je natuurlijk ook nooit oplossingsgericht de stappen bepalen om daar daadwerkelijk te komen. Zo wordt je een gevangene van je eigen streven naar zekerheid.

Hoe komt dat toch en wat heb je te doen?

Wetenschappelijk is bewezen dat het ‘controle pauze systeem (BIS)’ in het brein van een hoogsensitief persoon actiever is. Daarnaast verwerk je jouw gedachtes & scenario’s in je hoofd op een diepgaandere manier. Dit houdt in dat je eerst de risico’s gaat afwegen, mogelijke scenario’s doorloopt en het voor jou meest veilige gedrag in die situatie gaat vertonen.Dit kan soms doorslaan, omdat het brein meer gericht is op negatieve scenario’s dan op alle positieve opties, oplossingen en mogelijkheden. Uiteraard spelen eerdere ervaringen in het leven een rol.

Leer ook te focussen op positieve scenario’s en uitkomsten. Wat gaat het je ten positieve opleveren? En echt er zijn niet alleen gevaren en beren op de weg. Voel de opluchting, blijheid, enthousiasme bij de positieve scenario’s!

Een doorgeslagen strategie om te dealen met je eigen rejection sensitivity. Bijvoorbeeld bij de gedachte dat je waarschijnlijk niet direct kunt voldoen aan de verwachtingen, door de mand gaat vallen, faalangstig gedrag vertoont en je eerst meer kennis en ervaring nodig hebt om het heel goed te kunnen zodat de ander je accepteert.

Leer te dealen met angst van het niet weten, schuld- & schaamte gevoelens. Wordt vriendjes met angst. Je kan ook samen met de angst in beweging komen.

De angst voor het onbekende is groter dan de prijs die je betaalt voor je zekerheid. De stress, de frustratie, lichamelijke ongemakken, uitputting en de emoties als gevolg van het vermijden van je keuze, neem je voor lief.

Bepaal wanneer het voor jou genoeg is. De draagkracht is niet oneindig. Realiseer de gevolgen van jouw gedrag. Is dit het waard voor jou en de mensen die je lief hebt? Gun jezelf tijd om te wennen aan het onbekende.

Een misplaatst verantwoordelijkheids- & loyaliteitsgevoel voor het gezin, terwijl het feitelijk wel meevalt. Bijvoorbeeld omdat je partner ook voldoende verdient. Deze gezinsargumenten kunnen ook een handige bliksemafleider zijn, om je niet bezig te hoeven houden met je eigen ongemak & angst. Je kan je achter het belang voor je gezin verschuilen.

Stel jezelf eens op de eerste plaats en bedenk dan wat je gezin voor baat en belang heeft bij jouw keuze. Ga samen oplossingsgericht aan de slag bij eventuele bezwaren. Je mag de ander ook om hulp vragen.

Je identiteit ben je ongemerkt gaan ontlenen aan je functie, het bedrijf of je werkzaamheden. Je hebt het gevoel dat je status, zingeving en bestaansrecht af hangt van je huidige positie.

Neem tijd voor het loslaten en de bijbehorende rouw & verdriet en kijk welke missie & werkzaamheden je terug wilt vinden in een nieuwe positie en omgeving. Je bent meer dan je functie.

Positiviteit heb je als HSP nodig

Het is helaas nog nooit zo geweest dat verandering ‘vanzelf’ gaat en als je blijft doen, wat je altijd deed, dan krijg je ook continue wat je altijd al kreeg. Je raakt in een negatieve spiraal. Maar soms is dat ook wat er nodig is om zelf een besef te krijgen van je destructieve manier van omgaan met veranderingen. Ik zeg wel eens: de shit is nog niet erg genoeg om er iets aan te willen doen. Wat ook kan is dat je na je herstel van je burn-out er achter komt dat er NIETS is veranderd op het werk. Je voelt dan opeens een intrinsieke motivatie “ maar ik wil niet NOG EEN KEER een burn-out!”. Dan is de keuze opeens heel makkelijk .

Je brein heeft positieve leerervaringen nodig. Sterker nog. Het HSP-brein functioneert exponentieel beter in een positieve omgeving met een positieve en oplossingsgerichte aanpak. Dit is wetenschappelijk aangetoond. Jouw potentieel komt dan tot zijn recht. Pas na je keuze om hiervoor te gaan, merk je effect. Jammer genoeg niet eerder. Deze week kreeg ik een email van een cliënte hierover. En dat is wat ik iedere HSP gun!

“Het gaat goed met mij. Ik ben nog steeds blij met mijn nieuwe werkomgeving. Een omgeving waar ik veel beter tot mijn recht kom. Het is ook fijn om ergens weer nieuw te beginnen. Grappig he, dat ik dat nu zo kan zeggen. En dat terwijl ik het loslaten van mijn oude werkgever, waar ik toch tien jaar heb gewerkt, zo moeilijk vond!”

Kiezen voor de onzekerheid en angst die hoort bij verandering, is wat mij betreft kiezen voor je potentieel. Dat is kiezen voor leren, ervaren en groeien. Alleen op die manier krijg je een levensstijl die rekening houdt met jouw sensitieve aard.

Saskia Klaaysen, september 2018

Wil je meer?

Volg dan de gratis online minicursus JOUW HSP 4-daagse!

Of volg de complete online training of 3-daagse live training Omgaan met JOUW Hooggevoeligheid

Ben jij slaaf van jouw brein op papier? Doe de To-do in de ban.

11 juni, 2018 door Saskia

De stress van de TO-do lijst voor een HSP

Kwaliteiten HSP

Het is op de hersenscans bewezen, HSPers werken zeer consciëntieus, met andere woorden zeer nauwgezet. Ze hebben veel oog voor details. Alle informatie die voor handen is, combineren ze met informatie die ze opdiepen uit de herinneringen en informatie die ze ter plekke bedenken met het oog op de toekomst. Visies, plannen, uitgewerkte voorstellen en creatieve ideeën rollen het hoogsensitieve brein uit. Want het HSP-brein overziet de risico’s en de mogelijkheden vanuit een diepgaande informatieverwerking. Daarnaast hebben veel hoogsensitieven zichzelf een strategie aan geleerd om het werk goed te willen doen. Want ooit hebben ze geleerd dat dit complimenten uit de omgeving oplevert, en daar is het HSP brein gevoelig voor.

Een prachtige combinatie om goede prestaties neer te zetten en veel succes te hebben als werknemer, leidinggevende of ondernemer. Maar ook in het privé leven als vriend, vriendin, partner, vader, moeder of zoon of dochter. Op jou kan je bouwen.

Valkuilen

Maar To-do lijsten hebben ook valkuilen. Vanuit onze prestatiemaatschappij, de wens om steeds efficiënter, effectiever en resultaatgerichter te werken, worden de actielijsten in grote mate geadviseerd. Het zou ‘rust in het hoofd brengen’. Maar als ik naar mezelf en veel cliënten kijk, verergert het juist de stress!

Het kan nog wel eens leiden tot een To do lijst die maar uitdijt. Van grote activiteiten tot kleine activiteiten, details en reminders. En voordat je het weet, leef je van het ene lijstje naar het andere lijstje en is de volgende in je hoofd in de maak. Rust en ontspanning raken het ondergeschoven kindje. Voordat je het weet is het een soort verdienmodel: bij 2 taken mag je een uur niksen, bij afronding van de lijst heb je een dag rust. Behalve als er al een nieuwe lijst ligt….Op het moment dat je bang bent om niet te voldoen aan de verwachtingen, of je ervaart schuld of schaamte over je eigen werk, kan dit zelfs tot perfectionisme leiden. Een 9 of 10 voldoet niet aan je eigen norm, want er is altijd nog wel iets dat beter kan. Rust en ontspanning komt niet meer in je op.

Waarom geeft TO-do toch zoveel stress?

Terwijl we nadenken over de te nemen acties, ‘denkt’ je brein dat het al gaande is.En ‘zie’ je complete beelden hoe dit moet gebeuren, wat je niet moet vergeten, wie je nog moet inlichten, hoeveel werk het is, waarom het belangrijk is, dat je het zelf het beste kunt, dat je niets kan uitbesteden en allerlei andere rampscenario’s die je graag wilt voorkomen. Tussentijds denk je ook nog aan goede opmerkingen van collega’s die je mee wilt nemen in je uitwerkingen…. Je beleeft de taak vast in je hoofd. Je brein weet immers niet dat je het bedenkt en nog niet real-time meemaakt. Maar ondertussen voel je de achtbaan aan emoties voorbij komen die horen bij iedere gedachte: van enthousiasme, tot zorgen, tot angst, frustratie, blijheid, het gaat maar door. Je leeft een heel leven in je hoofd.

Ga sneller over tot actie, in plaats van de actie te bedenken!

Als je al die acties op een rij ziet, koppel je er automatisch de denkbeeldig benodigde tijd aan.
Gebaseerd op je eerdere ervaringen en inschatting van toekomstige gebeurtenissen. Je lijkt al snel een eeuwigheid tijd te kort te komen. Feitelijk krijg je pas een goed gevoel hoe lang de taak duurt als je start. Soms ben je verrast hoe snel de taak gefikst is en soms duurt het veel langer, omdat er onverwachte dingen gebeuren. Maar in ons brein ervaren we voordat we zijn begonnen al snel een tikkende klok die te snel gaat, omdat we niet gefocust zijn op het afronden van 1 taak, maar met onze gedachten zijn bij wat er ‘ook nog meer moet gebeuren’. We raken alert, ons lichaam wordt in opperste paraatheid gebracht voor de actie en we raken gehaast, waardoor de concentratie en prestatievermogen op langere termijn vaak achteruit gaat.

Maak een kwadrant met belangrijk-onbelangrijk, urgent-niet urgent. Begin met de belangrijke, urgente zaken. Wees je bewust wanneer en waarom je leeft vanuit een actielijst. Moet jij van alles van jezelf? Leven vanuit je behoefte in het moment is in ieder geval in je privé- leven een stuk relaxter.

Je hebt belemmerende gedachten en patronen.Veel Hoogsensitieven zijn dol op het anderen helpen, maar zelf geholpen worden is regelmatig een no-go area. Vaak steekt hier een rejection-sensitivity achter: het schuldgevoel om de ander te ‘belasten’, de angst om te falen en de schaamte dat je iets niet weet.

Erken je schuld, schaamte, frustratie en angstgevoelens of beter gezegd: word vriendjes met ze. Deze gevoelens horen erbij. Op deze manier kom je uit de gedachte-emotie-loop en durf je hulp te vragen. Het valt echt wel mee, mensen zijn niet zoveel bezig met jou dan jij met hen.

Het “hier en nu beleven” raak je kwijt.Lijstjes wekken het in de toekomst leven op. Je bent met je aandacht steeds bij straks, morgen, volgende week, volgend kwartaal en volgend jaar. Hierdoor verlies je het lichaamsbewustzijn en lukt het je niet om in het huidige moment te ontspannen en te genieten van wat er op dat moment gebeurt.

Leer mindfullness of zelfcompassie of zet af en toe je fuck-the-world pet op en gun jezelf rust en/of ontspanning. Jouw brein levert continue topsport. Dat kan je alleen volhouden met voldoende rust, broed en fladdertijd en voldoende beweging

De druk van de omgeving.
Laten we niet vergeten dat onze omgeving, onze maatschappij, onze werkgever een heel stuk meer van ons verwacht dan 50 jaar geleden. HSPers kunnen sneller overprikkeld raken door: de hoeveelheid informatie die we op een dag verstouwen, de hoeveelheid verschillende taken, de tijdsdruk die extern wordt bepaald, steeds meer met minder mensen en middelen en de combinatie werk en privé. Als een HSP overprikkeld is, kan een liggend To-do lijstje net de druppel zijn.

Wees je bewust wat jouw verantwoordelijk is, welke van de ander en wat de verantwoordelijkheid en dus het probleem van de werkgever is. Breng dit ter sprake.

Ben je prikkelzoekend of hoogintelligent sensitief persoon?
Te veel moeten is dodelijk voor je enthousiasme, je bent al snel een kei in het verzinnen van heel veel uitvluchten en ‘belangrijkere dingen doen (lees: nieuwe dingen)’. Dan krijg je stress van de taken die blijven liggen. Niet alles hoeft leuk te zijn, maar als jouw lijst te veel bestaat uit moeten en saaie klussen, wees dan eerlijk naar je zelf.

Stop struisvogelpolitiek. Waar ligt jouw behoefte? Wat geeft blijheid, voldoening en zingeving?

Ben je een rustzoekend sensitief persoon?
Te veel moeten geeft heel veel stress en overprikkeling. Kijk naar de hoeveelheid die op jouw bordje ligt.

Kijk wat er geschrapt, uitgesteld of uitbesteed kan worden.

Tot slot mijn belangrijkste advies

Stop met uitgebreide actielijstjes, schrijf alleen het allerbelangrijkste op en alleen maar in hectische tijden.Maak eventueel mindmaps, zodat je goed overzicht houdt van de hoofdlijnen en details. En doe de rest op gevoel. Gun jezelf ruimte en wordt geen slaaf van jouw brein op papier. Je verdient het eerder om rust te nemen dan jouw actielijst toe staat. Actie nummer 1: Neem tijdig rust en/of ontspanning, luister naar je lichaam in plaats van naar je hoofd. Veel plezier!

Saskia Klaaysen, Juni 2018