Wat is mentaal-emotionele overprikkeling?
Annek Tol (2014) stelde de Cirkel van Overprikkeling op om inzicht te geven over het ontstaan van overprikkeling.
Bij een normale portie dagelijkse prikkels, treedt aan het einde van de dag (bij rust) en in de nacht het herstel op (korte blauwe cyclus).
Op het moment dat je meer prikkels uit de andere fases te verwerken hebt, duurt het herstel langer of blijft het in fase III of IV zelfs uit (paarse cyclus).
De symptomen van overprikkeling
Overprikkeling merk je aan symptomen waar je last van hebt. Vaak is het dan al te laat. Want we negeren vaak de eerste signalen, waardoor de symptomen 'harder gaan roepen' om een pas op de plaats te gaan maken. Annek heeft per fase een inventarisatie gemaakt op basis van wat een groep hoogsensitieve personen hebben aangegeven.
Het is heel belangrijk om te constateren in welke fase je overprikkeling zit en wat de oorzaak is, om te bepalen wat er nodig is om overprikkeling te voorkomen of te verhelpen.
Wat je ziet is dat veel mensen de dagelijkse prikkels als eerste te lijf gaan of de oorzaak in de oorzaak van overprikkeling in hun jeugd zoeken. Maar de oorzaak kan dus ook in andere fases liggen. Bepaal eerst de bron/de oorzaak van je overprikkeling voor een structurele oplossing.
Minibreaks ter voorkoming van dagelijkse overprikkeling
Een goede oplossing voor dagelijkse overprikkeling zijn o.a. regelmatige minibreaks invoeren op een dag. Je zenuwstelsel kan dan regelmatig even ontspannen. Dit doorbreekt de prikkelopbouw gedurende de dag en de stressreactie wordt doorbroken. Hieronder volgt een korte praktische oefening voor een minibreak tijdens je werkdag.
Overprikkeling ontstaat door de stapeling van prikkels
- 1. De bodem wordt gevormd in de jeugd. De mate van veiligheid, liefde en stabiliteit bepaalt het fundament. Jeugdervaringen of trauma's door scheiding, alcohol, mentale problemen ouders, pestverleden, dragen bij aan je kwetsbaarheid in het leven.Hoe meer trauma's in je jeugd hoe dikkere bodem het glas heeft. Hoe minder er nog in het glas bij past.
- 2. Lange termijn overprikkeling door bijvoorbeeld relatieproblemen, reorganisatie, crisis, mantelzorg, ziekte zorgen/piekeren/emoties.
- 3. Tijdelijke overprikkeling door zaken met een duidelijk begin en einde bijvoorbeeld: examen, keuzestress, zwangerschap, fusie, langdurig overwerk.
- 4. Korte termijn overprikkeling: feestje, overuren, reacties van mensen in gesprekken, emoties.
- 5. Dagelijkse prikkels: gezin, wonen, werken, boodschappen, dagelijkse gesprekken & ontmoetingen